کد مطلب:43164 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:29

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير فرازهاي شانزدهم تا بيستم خطبه صد و چهل و سوم نهج‎البلاغه كه درباره اثرات توبه و استغفار بيان شده چيست؟

«وَ قَدْ جَعَلَ اللهُ سُبْحانَهُ الْأِسْتِغْفارَ سَبَباً لِدُرُورِ الْرِّزْقِ وَ رَحْمَةِ الْخَلْقِ، فَقالَ سُبّحانَهُ: «أِسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفّاراً. يُرْسِلِ الْسَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً. وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنِينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً.» فَرَحِمَ اللهُ امْرأً إِسْتَقْبَلَ تَوْبَتَهُ وَ اسْتَقالَ خِطَيئَةُ وَ بادَرَ مَنِيَّتَهُ» [و خداوند سبحان توبه را سبب فراواني روزي و رحمت بر مخلوقاتش قرار داده و فرموده است: «از پروردگارتان طلب مغفرت كنيد، قطعاً او بخشاينده است. از آسمان براي شما خير كثير مي‎فرستد. و شما را با اموال و فرزندان ياري مي‎كند و براي شما باغها و چشمه‎سارها قرار مي‎دهد.» پس خدا رحمت كند كسي را كه روي به توبه آورد و طلب عفو از گناهان خود نمايد و [با احساس و انجام تكاليف و ايفاي حقوق مقرره] آمادة پيشباز مرگ گردد.]
همانگونه كه «گناهاني كه موجب بروز بيماريها و ناگواري‎ها مي‎شود، معلول خشم و پرخاش شخصي خداوندي به بشر نيست همچنان فراواني روزي و رحمت بر خلق در صورت توبه ناشي از آن نيست كه توبه و استغفار براي خدا نفعي مي‎رساند.
يعني چنان نيست كه خداوند از گناهان مردم دچار نقص و ضرر و مشقت مي‎گردد و براي انتقام‎جويي شخصي عوارض ناگوار گناهان را براي مردم مي‎چشاند، و در صورت توبه و استغفار، براي خداوند منفعت شخصي مي‎رسد و خوشش مي‎آيد و روزي مردم را فراوان و آنان را مورد رحمت خود قرار مي‎دهد.
اگر در نيايش امام حسين(ع) در عرفات اين جمله را كه عرض مي‎كند: «خداوندا، تو بي‎نيازتر از آن هستي كه به خودت نفعي برساني، چه رسد به اينكه من بتوانم سودي براي تو برسانم» با دقت مورد درك قرار بدهيم، خواهيم ديد هيچ‎يك از پاداش‎ها و مجازاتها مربوط به ذات پاك خداوندي نيست، يعني نه پاداشهايي كه خداوند به بندگانش عنايت مي‎فرمايد ناشي از نفعي است كه خداوند به وسيلة عبادات و اطاعات مردم برده است، و نه مجازاتها و كيفرهايي كه خداوند به گنهكاران مقرر فرموده است، ناشي از نقص و ضرري است كه به آن ذات اقدس وارد شده است، بلكه همانگونه كه از حكم بديهي يا ضروري عقل و منابع اوليه اسلامي برمي‎آيد، همة پاداشها و كيفرها نتيجة كردارهاي خود آدميان است يكي از شگفتي‎هاي كارهاي بشري در اينست كه در همة واقعيات و حوادث دنيا، قانون ضروري «عليت» را مي‎پذيرد، ولي وقتي كه به كارهاي زشت و كثيف مرتكب مي‎شود، فراموش مي‎كند كه همان قانون عليت در اين موارد نيز جريان دارد. گويي نمي‎داند كه نابخردترين انسان كسي است كه جو بكارد و توقع گندم داشته باشد! همچنين همين قانون ضروري مي‎گويد: توبه و استغفار و تصفية درون عللي است كه معلول خود را كه رحمت حق است به وجود خواهد آورد.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 24
آية الله محمدتقي جعفري